Latency is de vertraging die optreedt tussen een actie en de reactie daarop in een systeem. In technische context verwijst latency meestal naar de tijd die een gegevenspakket nodig heeft om van de ene plek naar de andere te reizen. Hoe lager de latency, hoe sneller de respons van een systeem.
Denk bijvoorbeeld aan het openen van een website. De tijd tussen het klikken op een link en het daadwerkelijk laden van de pagina is deels afhankelijk van de latency. Diezelfde vertraging speelt ook een rol bij online gamen, videobellen, streamen en andere realtime toepassingen.
Latency wordt meestal gemeten in milliseconden (ms). Het lijkt klein, maar zelfs enkele milliseconden kunnen merkbaar zijn in bepaalde situaties. Lage latency is vooral cruciaal voor toepassingen waarbij directe respons nodig is, zoals bij remote control systemen, VoIP en tradingplatforms.
Latency komt in veel technologische omgevingen voor. Hoewel de basisgedachte hetzelfde blijft, een vertraging tussen oorzaak en gevolg, verschilt de impact en betekenis per context. Hieronder een overzicht van de meest voorkomende toepassingen.
In netwerken verwijst latency naar de tijd die het kost om een gegevenspakket van de ene naar de andere computer te sturen via een netwerkverbinding. Hoe sneller dit gebeurt, hoe soepeler de ervaring. Een hoge latency kan leiden tot traag ladende websites, haperende video’s of vertraging bij online games
Bij live audio- of videoverbindingen kan latency zorgen voor asynchrone communicatie. Denk aan een vertraging tijdens een videogesprek waarbij je gesprekspartner pas na een halve seconde reageert. In muziekproductie is het ook belangrijk: daar zorgt lage latency ervoor dat opgenomen geluiden direct en zonder vertraging worden afgespeeld.
In computersystemen verwijst latency naar de reactietijd van componenten, zoals de toegangstijd van een processor tot het geheugen of opslagmedium. Snelle SSD’s hebben bijvoorbeeld veel lagere latency dan traditionele harde schijven, wat zorgt voor snellere laadtijden en betere prestaties.
In technische simulaties, zoals in de luchtvaart of auto-industrie, is lage latency essentieel voor realistische weergave en respons. Als een piloot op een knop drukt in een simulator, moet het systeem direct reageren om de ervaring natuurgetrouw te houden. Ook in robotica en mechanische besturing is lage latency nodig voor precisie.
Latency ontstaat door een combinatie van factoren. Het is zelden te wijten aan één oorzaak. In netwerken, software en hardware zijn er meerdere elementen die samen de totale vertraging bepalen. Hieronder vind je de belangrijkste oorzaken.
Hoe groter de afstand die data moet afleggen, hoe hoger de latency. Data reist door netwerkkabels of via satellieten en moet soms meerdere knooppunten passeren. Zelfs bij lichtsnelheid kost het tijd om duizenden kilometers te overbruggen. Bij satellietverbindingen is dit effect het sterkst merkbaar.
Verouderde routers, switches, processors of opslagapparaten kunnen vertraging veroorzaken. Als hardware traag reageert op verzoeken of moeite heeft om data snel te verwerken, stijgt de totale latency. Dit geldt zowel voor netwerkapparatuur als voor gebruikersapparaten.
Wanneer veel mensen tegelijk gebruikmaken van een netwerk, kan er file ontstaan. Net als in het verkeer leidt dit tot vertragingen. Pakketten worden in de wachtrij gezet of opnieuw verzonden, wat de latency verhoogt. Vooral tijdens piekuren of bij drukke websites komt dit voor.
Niet alle verbindingen zijn even snel. Glasvezel heeft doorgaans de laagste latency dankzij directe transmissie en hoge bandbreedte. Satellietinternet heeft juist hoge latency door de lange afstand die signalen moeten afleggen. Koperlijnen (zoals DSL) zitten hier tussenin.
Soms wordt data niet via de kortste of snelste route verzonden. Internetverkeer gaat via routers die zelf bepalen welke weg het pakketje neemt. Ook het gebruikte netwerkprotocol (zoals TCP of UDP) kan invloed hebben op hoe snel een verbinding reageert, bijvoorbeeld door foutcorrectie of hertransmissies.
Latency is niet hetzelfde als bandbreedte of throughput, al worden deze termen vaak door elkaar gehaald. Ze beschrijven elk een ander aspect van netwerkprestaties en samen bepalen ze de gebruikerservaring. Hieronder leggen we de verschillen en verbanden uit.
Latency verwijst naar de vertraging tussen het verzenden en ontvangen van data. Het wordt meestal gemeten in milliseconden (ms).
Bandbreedte is de maximale hoeveelheid data die over een verbinding kan worden verzonden, uitgedrukt in Mbps of Gbps.
Throughput is de daadwerkelijke hoeveelheid data die succesvol wordt verzonden in een bepaalde tijd. Dit is vaak lager dan de theoretische bandbreedte.
Een netwerk kan dus een hoge bandbreedte hebben, maar alsnog traag aanvoelen als de latency hoog is. Denk aan een snelweg (bandbreedte) die vol staat met auto’s die langzaam optrekken (latency).
Latency heeft vooral invloed op de responsiviteit van een verbinding. Bandbreedte bepaalt hoeveel data tegelijk kan worden verzonden. Als je een grote video downloadt, is bandbreedte belangrijk. Maar als je een videobelletje voert, is lage latency cruciaal voor een vloeiend gesprek.
In realiteit werken deze factoren samen. Een snelle internetverbinding voelt pas echt snel als zowel de latency laag is als de throughput hoog. Webpagina’s laden dan sneller, video’s bufferen minder en games reageren direct op jouw acties.
Latency heeft directe invloed op de snelheid en soepelheid van digitale ervaringen. In veel gevallen merk je vertraging pas als de latency hoog is. Toch speelt het ook bij lage waarden een grote rol, vooral bij realtime toepassingen. Hieronder zie je in welke situaties latency echt belangrijk is.
Websites en apps met hoge latency reageren traag. Pagina’s laden langzamer en interacties voelen stroef aan. Zeker bij e-commerce of webapplicaties kan dit leiden tot frustratie, een hoger bouncepercentage en omzetverlies. Zelfs milliseconden kunnen het verschil maken in conversie.
Bij online games telt elke milliseconde. Hoge latency betekent input lag, schokkende beelden of zelfs disconnects. Ook bij videobellen of live streaming kan hoge latency leiden tot vertraging in gesprekken, waardoor mensen elkaar door de vertraging in de rede vallen.
In de financiële wereld draait alles om snelheid. Latency bepaalt hoe snel een order op de beurs verwerkt wordt. Miliseconden kunnen miljoenen euro’s waard zijn. Daarom investeren banken en handelshuizen zwaar in infrastructuur die latency tot het minimum beperkt.
In de wereld van IoT (Internet of Things), slimme fabrieken en automatisering is latency cruciaal voor precisie en veiligheid. Een industriële robotarm die enkele milliseconden te laat reageert, kan fouten maken of schade veroorzaken. Ook bij zelfrijdende auto’s speelt latency een grote rol in de reactietijd op verkeerssituaties.
Als websitebeheerder heb je invloed op de latency die gebruikers ervaren. Door technische optimalisaties kun je ervoor zorgen dat je site sneller reageert en soepeler aanvoelt. Hieronder lees je welke stappen je kunt nemen.
Grote afbeeldingen, video’s en onnodige scripts vertragen het laden van je website. Door afbeeldingen te comprimeren, video’s extern te hosten en overbodige scripts te verwijderen, verlaag je de hoeveelheid data die verstuurd moet worden. Dit verkleint de totale laadtijd en vermindert de latency-ervaring.
Een Content Delivery Network (CDN) zorgt ervoor dat je websitebestanden op meerdere servers wereldwijd beschikbaar zijn. Gebruikers krijgen de content dan van een server die fysiek dichterbij is. Dit verkleint de afstand die data moet afleggen, wat directe invloed heeft op latency.
Goedkope webhosting kan leiden tot gedeelde servers met hoge belasting en dus hogere latency. Investeer in een betrouwbare hostingprovider met snelle servers, moderne infrastructuur en goede uptime. Dit maakt je site niet alleen stabieler, maar ook sneller in reactie.
Trackingpixels, widgets, fonts en advertenties van externe partijen kunnen vertraging veroorzaken. Elke externe call is een extra netwerkverzoek, en sommige reageren traag. Houd het aantal externe scripts beperkt en gebruik asynchrone laadmethode waar mogelijk.
Ook als eindgebruiker kun je latency beïnvloeden. Vooral bij gamen, videobellen of andere realtime activiteiten is het handig om te weten hoe je de vertraging kunt verminderen. Hieronder staan enkele praktische tips.
Een bekabelde verbinding is meestal sneller en stabieler dan wifi. Wifi-signalen kunnen verstoord raken door muren, apparaten of afstand tot de router. Ethernet elimineert deze variabelen en zorgt voor een lagere en constantere latency.
Een verouderde router of modem kan een bottleneck zijn. Nieuwere modellen ondersteunen snellere protocollen zoals Wi-Fi 6 en hebben betere verwerking van meerdere gelijktijdige verbindingen. Ook je laptop of pc kan invloed hebben als netwerkkaarten of drivers verouderd zijn.
De standaard DNS-server van je provider is niet altijd de snelste. Door over te stappen op een publieke DNS zoals die van Cloudflare (1.1.1.1) of Google (8.8.8.8), kun je snellere domeinnaamresoluties krijgen. Dit verkort de tijd voordat websites beginnen met laden.
Wanneer meerdere apparaten of gebruikers tegelijk data verbruiken, zoals bij het streamen of downloaden, stijgt de netwerkbelasting. Dit kan voor hogere latency zorgen. Sluit ongebruikte apps of pauzeer grote downloads tijdens het gamen of videobellen.
Om latency te begrijpen en te verbeteren, moet je eerst weten hoe je het meet. Er zijn verschillende tools en methoden beschikbaar om de vertraging in je netwerk of systeem zichtbaar te maken. Hieronder leggen we uit hoe dat werkt en wat een goede latencywaarde is.
Een van de bekendste manieren om latency te meten is met het commando ping. Dit stuurt een klein datapakket naar een server en meet hoe lang het duurt voordat er een reactie komt. De uitkomst wordt weergegeven in milliseconden (ms).
Andere populaire tools zijn:
Traceroute: laat zien welke route een pakket aflegt en hoeveel vertraging elk knooppunt veroorzaakt.
Speedtest.net: meet latency samen met je upload- en downloadsnelheid.
PingPlotter: geavanceerde tool die over langere tijd netwerkverstoringen en latencyproblemen visualiseert.
Monitoringtools zoals Datadog of New Relic: vooral handig voor websites en applicaties die continu inzicht willen in latency.
Wat als “goed” wordt gezien, hangt af van de toepassing. Hier een globaal overzicht:
In het algemeen geldt: hoe lager de latency, hoe beter. Belangrijk is ook de stabiliteit ervan. Een verbinding met lage, maar sterk wisselende latency (jitter) is minder bruikbaar dan een stabiele met iets hogere waarden.
Latency wordt vaak verkeerd begrepen. Veel mensen halen het door elkaar met andere netwerkbegrippen of trekken verkeerde conclusies over snelheid. Hieronder behandelen we een paar van de meest voorkomende misverstanden.
Deze twee termen worden vaak als synoniemen gebruikt, maar zijn technisch gezien niet hetzelfde.
Latency is een meetbare vertraging tussen actie en reactie.
Lag is het gevolg van hoge latency of instabiele verbindingen, merkbaar als haperingen, vertraging of freezes.
Je kunt dus wel een lage latency hebben zonder lag, maar ook lag ervaren door andere oorzaken zoals packet loss of hardwareproblemen.
Niet per se. Bandbreedte bepaalt hoeveel data er tegelijk kan worden verzonden, terwijl latency aangeeft hoe snel het eerste datapakketje aankomt. Het is dus mogelijk om een verbinding te hebben met veel bandbreedte, maar nog steeds hoge latency, bijvoorbeeld door lange afstand of slecht netwerkbeheer.
Een snellere internetverbinding (meer Mbps) is handig voor grotere downloads en streaming, maar verlaagt niet automatisch de latency. Als je bijvoorbeeld overschakelt van 100 naar 500 Mbps, maar je router of DNS traag reageert, blijft de latency even hoog. Voor realtime toepassingen is snelle reactie belangrijker dan pure snelheid.
Latency speelt een stille, maar cruciale rol in onze digitale ervaringen. Of het nu gaat om websites die direct moeten reageren, vloeiende videogesprekken, realtime games of industriële automatisering, lage latency maakt het verschil tussen soepel en frustrerend.
Door inzicht te krijgen in wat latency is, wat het veroorzaakt en hoe je het kunt verbeteren, kun je als gebruiker én beheerder betere keuzes maken. Van hardware tot hosting en van wifi tot DNS: elk onderdeel telt mee. En in een wereld waar snelheid steeds belangrijker wordt, is latency geen bijzaak meer, het is een sleutelbegrip.
Latency is de vertraging tussen het moment dat een signaal wordt verzonden en ontvangen. In netwerken betekent dit hoe lang data erover doet om van A naar B te reizen.
Ja, hoge latency zorgt voor trage reacties van websites, apps of games. Dit leidt tot vertragingen, haperingen of een trage gebruikerservaring.
Latency is de meetbare vertraging in milliseconden. Lag is het merkbare effect van hoge latency, zoals haperingen in een game of een vertraagde videoverbinding.
Voor de meeste toepassingen is onder de 100 ms goed. Voor online gamen of financiële systemen ligt de lat lager, vaak onder de 30 of zelfs 10 ms.
