Disaster recovery (DR) is het proces waarmee organisaties hun IT-infrastructuur en data kunnen herstellen na een ernstige storing. Het doel is om de continuïteit van bedrijfsactiviteiten te waarborgen en downtime zoveel mogelijk te beperken.
Een goed DR-plan zorgt ervoor dat kritieke systemen snel weer operationeel zijn, zodat medewerkers hun werk kunnen hervatten en klanten niet te lang zonder dienst zitten. Het plan bevat procedures, verantwoordelijkheden en technische oplossingen die van tevoren zijn vastgelegd.
Voorbeelden van situaties waarin disaster recovery van toepassing is:
Een ransomware-aanval die je bestanden versleutelt
Een stroomstoring of overstroming die je servers beschadigt
Een menselijke fout waardoor cruciale data worden gewist
Disaster recovery is dus meer dan alleen een back-up: het is een compleet herstelplan dat rekening houdt met mensen, processen en technologie.
Hoewel disaster recovery en back-up vaak in één adem worden genoemd, zijn het twee verschillende concepten met elk hun eigen rol binnen een IT-beveiligingsstrategie.
Een back-up is simpel gezegd een kopie van data. Deze kopieën worden regelmatig opgeslagen, zodat je bestanden kunt terughalen als ze per ongeluk worden verwijderd of beschadigd. Denk aan het herstellen van een document dat je gisteren hebt overschreven, dat is een typisch back-upscenario.
Disaster recovery gaat een stap verder. Het richt zich op het volledig herstellen van systemen, netwerken, applicaties én data na een ernstige storing of ramp. Waar back-up vooral dataherstel mogelijk maakt, zorgt disaster recovery ervoor dat je hele digitale omgeving weer operationeel wordt.
Een vergelijking:
Een back-up is dus een noodzakelijk onderdeel van disaster recovery, maar niet voldoende op zichzelf. Als je organisatie afhankelijk is van digitale processen, dan heb je beide nodig om risico’s goed af te dekken.
Een solide disaster recovery plan is geen luxe, maar een noodzaak. Bedrijven die hun IT-processen niet goed hebben afgedekt, lopen bij een verstoring het risico op grote schade, financieel, operationeel én reputatief.
Downtime kost geld. Elke minuut dat systemen uitvallen, betekent gemiste omzet, stilstaande processen en soms zelfs boetes bij contractuele verplichtingen. Volgens onderzoek van Gartner kan de gemiddelde kostprijs van IT-downtime oplopen tot duizenden euro’s per minuut, afhankelijk van de sector.
Klanten verwachten continuïteit. Als jouw systemen plotseling offline zijn, en je geen snelle oplossing biedt, kan dit leiden tot verlies van vertrouwen. Zeker bij gevoelige data (zoals in de zorg of financiële dienstverlening) is snel herstel cruciaal om reputatieschade te voorkomen.
Steeds meer sectoren moeten voldoen aan strikte wet- en regelgeving rond gegevensbescherming en beschikbaarheid. Denk aan de AVG (GDPR) in Europa of sector-specifieke normen zoals ISO 27001. Zonder een goed DR-plan kun je bij incidenten niet aantonen dat je de juiste maatregelen hebt genomen, met juridische gevolgen als gevolg.
Samengevat, een goed uitgewerkt disaster recovery plan:
Minimaliseert downtime
Beperkt schade aan je merk
Verhoogt klantvertrouwen
Zorgt voor naleving van wet- en regelgeving
Maakt je organisatie veerkrachtiger bij onverwachte gebeurtenissen
Een effectief disaster recovery plan bestaat uit meerdere onderdelen die samen zorgen voor een gestructureerde aanpak bij calamiteiten. Het doel is om snel, duidelijk en gecontroleerd te kunnen reageren als zich een ramp voordoet.
Begin met een volledig overzicht van je IT-infrastructuur. Denk aan servers, netwerken, databases, applicaties en externe koppelingen. Identificeer welke systemen cruciaal zijn voor de bedrijfsvoering. Zonder dit inzicht weet je niet wat prioriteit heeft tijdens herstel.
Een plan werkt alleen als iedereen weet wat zijn of haar taak is. Wijs rollen toe aan medewerkers, zoals communicatieverantwoordelijke, systeembeheerder of externe coördinator. Vermeld ook wie eindverantwoordelijk is voor het activeren van het DR-plan.
Analyseer welke dreigingen relevant zijn voor jouw organisatie: natuurrampen, cyberaanvallen, stroomstoringen of menselijke fouten. Voor elke bedreiging breng je de potentiële impact en waarschijnlijkheid in kaart. Zo kun je gerichter plannen.
Niet elk systeem hoeft tegelijk weer online. Stel daarom prioriteiten op basis van de impact op de bedrijfsvoering. Begin met de systemen die direct invloed hebben op klantprocessen of inkomsten. Interne tools kunnen vaak iets langer wachten.
Twee centrale begrippen in disaster recovery zijn RPO en RTO.
Recovery Point Objective (RPO) geeft aan hoeveel data je maximaal mag verliezen, gemeten in tijd. Bijvoorbeeld: bij een RPO van 4 uur accepteer je dat je gegevens van maximaal 4 uur terug mist.
Recovery Time Objective (RTO) is de maximale tijd die het mag duren voordat een systeem weer operationeel is na een verstoring.
Deze doelen bepalen welke technologieën en processen je nodig hebt. Een korte RTO vraagt bijvoorbeeld om automatische failover-oplossingen, terwijl een langere RPO minder frequente back-ups toestaat.
Idealiter stel je RPO en RTO in per systeem of applicatie, afhankelijk van hun waarde voor de organisatie. Voor een webwinkel kan een RTO van 15 minuten nodig zijn, terwijl een intern HR-systeem een paar uur offline kan zijn zonder grote impact.
Er zijn verschillende disaster recovery strategieën die organisaties kunnen toepassen. De keuze hangt af van het beschikbare budget, de gewenste hersteltijd en de complexiteit van de IT-omgeving. Het is belangrijk om een strategie te kiezen die aansluit bij je RPO- en RTO-doelen.
Er bestaan drie hoofdtypen herstelomgevingen:
Hot site: een volledig operationeel duplicaat van je IT-omgeving dat direct kan worden geactiveerd. Hersteltijd is minimaal, maar dit is de duurste optie.
Warm site: bevat up-to-date hardware en deels gesynchroniseerde data. Het duurt iets langer om operationeel te worden, maar de kosten zijn lager dan bij een hot site.
Cold site: een basisomgeving zonder actieve systemen of actuele data. Goedkoop, maar de hersteltijd is lang en veel handmatig werk is nodig.
Deze opties worden vaak gecombineerd met back-upsystemen of cloudoplossingen om kosten en snelheid in balans te brengen.
Vroeger draaide disaster recovery vooral om fysieke datacenters. Tegenwoordig kiezen steeds meer bedrijven voor cloudgebaseerde oplossingen vanwege hun flexibiliteit en schaalbaarheid. Cloudproviders bieden functies zoals automatische replicatie, geografische spreiding en pay-as-you-go pricing.
Voordelen van cloud-based DR:
Sneller schaalbaar
Minder hardwarebeheer
Lagere initiële investeringen
Wel is het belangrijk om aandacht te besteden aan beveiliging, toegangsbeheer en compliance wanneer je kiest voor een cloudstrategie.
DRaaS is een dienst waarbij een externe aanbieder verantwoordelijk is voor jouw disaster recovery-omgeving. Je betaalt een maandelijkse of jaarlijkse fee voor back-up, replicatie en failover-mogelijkheden.
Voordelen:
Geen eigen infrastructuur nodig
Snelle implementatie
Onderhoud en updates worden uit handen genomen
DRaaS is vooral geschikt voor middelgrote organisaties zonder uitgebreide IT-teams, of als aanvulling op een bestaande DR-strategie.
De kosten van een disaster recovery strategie kunnen sterk variëren, afhankelijk van de grootte van je organisatie, je infrastructuur en de gekozen aanpak. Het is belangrijk om niet alleen naar de prijs te kijken, maar ook naar de waarde: wat kost het je als je géén goede DR-strategie hebt?
Enkele belangrijke onderdelen die invloed hebben op de kosten:
Hardware en infrastructuur
Denk aan back-upservers, netwerken, opslagoplossingen en datacenters (fysiek of cloud).
Software en licenties
Je hebt vaak gespecialiseerde software nodig voor replicatie, back-upbeheer en monitoring.
Personeel
Interne of externe specialisten die het plan opstellen, testen en onderhouden.
Opleiding en bewustwording
Medewerkers moeten weten wat ze moeten doen bij een incident. Regelmatige trainingen zijn essentieel.
Testprocedures
Een DR-plan moet getest worden om te weten of het werkt. Dit kost tijd en middelen.
DRaaS of andere externe diensten
Als je kiest voor uitbesteding, betaal je maandelijkse of jaarlijkse kosten aan een dienstverlener.
Hoewel disaster recovery een investering vereist, zijn de kosten van inactiviteit vaak vele malen hoger. Denk aan omzetverlies, schade aan klantvertrouwen of boetes bij datalekken. Een goed DR-plan is dus niet alleen een kostenpost, maar vooral een verzekering tegen veel grotere schade.
Een effectief disaster recovery plan begint niet bij technologie, maar bij inzicht en voorbereiding. Of je nu een klein bedrijf bent of een grotere organisatie, het opstellen van een werkend DR-plan vereist een gestructureerde aanpak.
Stap-voor-stap plan om te starten
Analyseer je huidige situatie
Breng je IT-landschap volledig in kaart: servers, applicaties, netwerken, databases, cloudoplossingen en afhankelijkheden. Bepaal welke systemen bedrijfskritisch zijn.
Voer een risicoanalyse uit
Wat zijn realistische dreigingen voor jouw organisatie? Denk aan cyberaanvallen, stroomstoringen, natuurrampen of menselijke fouten. Koppel risico’s aan impact.
Stel RPO en RTO vast per systeem
Hoeveel data mag je verliezen (RPO) en hoe snel moet het systeem weer draaien (RTO)? Dit bepaalt de techniek en het budget dat nodig is.
Kies een strategie die past bij je situatie
Hot site, cold site, cloudoplossing of DRaaS, elke aanpak heeft voor- en nadelen. Kies wat realistisch én effectief is binnen je middelen.
Schrijf het DR-plan uit en wijs verantwoordelijkheden toe
Documenteer alle stappen, procedures, contactpersonen en verantwoordelijkheden. Zorg dat dit plan makkelijk vindbaar is én getest kan worden.
Test het plan regelmatig
Een DR-plan is pas effectief als je weet dat het werkt. Plan periodieke tests en pas het plan aan op basis van nieuwe inzichten, systemen of risico’s.
Zorg voor bewustwording binnen het team
Iedereen moet weten wat hij of zij moet doen bij een incident. Organiseer trainingen of simulaties zodat medewerkers vertrouwd raken met het plan.
Begin klein als het moet. Zelfs een basisplan met prioriteiten, een back-upstrategie en duidelijke instructies is beter dan helemaal geen plan. Breid het daarna stapsgewijs uit.
Disaster recovery is essentieel voor organisaties die afhankelijk zijn van digitale processen. Het is meer dan alleen het maken van back-ups, het gaat om het herstel van volledige systemen, processen en toegang tot data na een ramp of storing. Door risico’s te analyseren, hersteldoelen (RPO/RTO) te bepalen en een doordacht plan op te stellen, kun je de impact van een incident sterk beperken. Of je nu kiest voor een interne strategie of een externe dienst zoals DRaaS, het belangrijkste is dat je voorbereid bent.
Een goed disaster recovery plan is geen overbodige luxe, maar een basisvoorwaarde voor continuïteit en vertrouwen.
Disaster recovery is het proces waarmee een organisatie haar IT-systemen, data en processen herstelt na een verstoring, zoals een cyberaanval, natuurramp of technische storing. Het doel is om zo snel mogelijk weer operationeel te zijn en schade te beperken.
De vijf stappen van disaster recovery zijn: het analyseren van de IT-omgeving, het uitvoeren van een risicoanalyse, het bepalen van hersteldoelen zoals RPO en RTO, het kiezen van een passende strategie en het opstellen van een plan dat regelmatig wordt getest en geüpdatet.
Disaster recovery bestaat uit vier fasen: voorbereiding (zoals het opstellen van een plan), incidentrespons (het direct reageren op een ramp), herstel (het terugbrengen van systemen naar de normale staat) en evaluatie (het leren van het incident en verbeteren van het plan).
De vier C’s van disaster recovery zijn communication (duidelijke communicatie tijdens een ramp), coordination (goede afstemming tussen teams), continuity (het waarborgen van bedrijfsprocessen) en compliance (voldoen aan wet- en regelgeving).
