Technische schuld kan ongemerkt zelfs de meest veelbelovende softwareprojecten vertragen. Het begint vaak als een bewuste keuze: iets snel werkend krijgen, en de rest later netjes maken. Maar zonder duidelijke afspraken of een plan, komt dat “later” meestal niet. Op de lange termijn stapelen deze shortcuts zich op, met als gevolg trage ontwikkeling, hogere kosten en een codebase die moeilijk aanpasbaar is.
Technical debt is een metafoor voor de gevolgen van snelle of suboptimale keuzes tijdens softwareontwikkeling. Net als financiële schuld is het niet altijd verkeerd, maar je moet het wel actief beheren.
Het ontstaat meestal wanneer snelheid belangrijker wordt gevonden dan structuur. Denk aan het snel lanceren van een feature zonder goede tests, het overslaan van documentatie, of een tijdelijke oplossing bouwen in plaats van het probleem echt aanpakken. Op de korte termijn lijkt het efficiënt, maar later kost het vaak meer tijd en moeite.
Er zijn verschillende vormen van technical debt:
Bewuste schuld – je weet dat je een shortcut neemt om een deadline te halen.
Onbedoelde schuld – door gebrek aan ervaring of vage requirements.
Verouderde architectuur – wat ooit logisch was, past niet meer bij hoe je product nu werkt.
Als je het niet op tijd aanpakt, stapelt het zich op. Dat vertraagt de ontwikkeling, zorgt voor bugs, en maakt aanpassingen lastiger.
Technische schuld in maatwerksoftwareprojecten begint vaak klein: een snelle oplossing om een deadline te halen, een snelkoppeling om een functie te testen of een overhaaste beslissing tijdens een sprint. Maar net als financiële schuld loopt deze snel op. Wat vandaag nog onbeduidend lijkt, kan morgen leiden tot trage levering, onstabiele releases en oplopende kosten.
In tegenstelling tot zichtbare bugs of problemen voor gebruikers, zit technische schuld verborgen in uw codebase. Het is het soort schuld dat teams na verloop van tijd vertraagt. Ontwikkelaars besteden meer tijd aan het oplossen van problemen dan aan het bouwen, en het wordt moeilijker om nieuwe teamleden in te werken naarmate het systeem kwetsbaarder wordt. Innovatie raakt begraven onder lapmiddelen en oude beslissingen.
En hoewel bedrijfsdoelstellingen snelheid vereisen, betekent het negeren van technische schuld vaak dat u later meer moet betalen. Projecten duren langer, de kwaliteit daalt en de klanttevredenheid lijdt eronder. In het ergste geval kan het de ontwikkeling tot stilstand brengen.
Technische schuld is niet alleen een probleem voor ontwikkelaars, het is een bedrijfsrisico. Het proactief aanpakken ervan kan het verschil betekenen tussen een flexibel, schaalbaar product en een product dat bezwijkt onder zijn eigen gewicht.
Hoe eerder je technische schulden ontdekt, hoe makkelijker en goedkoper het is om ze aan te pakken. Maar omdat ze niet altijd als een zichtbare fout naar voren komen, blijven ze vaak onopgemerkt totdat ze echte schade beginnen te veroorzaken. Om schulden vroeg te ontdekken, moet je onder de oppervlakte van je software kijken.
Technische schuld laat zich vaak zien in de dagelijkse praktijk. Zie je één of meerdere van deze signalen? Dan is de kans groot dat er sprake is van verborgen schuld:
Nieuwe features kosten steeds meer tijd, omdat kleine aanpassingen invloed hebben op meerdere delen van het systeem.
Bepaalde onderdelen van de code worden vermeden, omdat ze onduidelijk of instabiel zijn.
Dezelfde bugs blijven terugkomen, ook al zijn ze eerder al gefixt.
Nieuwe developers hebben veel tijd nodig om in te werken, omdat de code lastig te volgen is of slecht gedocumenteerd.
Herken je dit? Dan is het tijd om dieper te kijken.
Een onderbuikgevoel is een goed begin, maar met data maak je het concreet. Er zijn verschillende manieren om technische schuld in kaart te brengen:
Complexiteitsmetingen, zoals cyclomatische complexiteit of code churn, geven inzicht in hoe ingewikkeld en veranderlijk bepaalde delen van de code zijn.
Static code analysis tools zoals SonarQube of CodeClimate kunnen automatisch problematische stukken code opsporen.
Test coverage-rapporten laten zien welke delen van de code weinig tot geen testdekking hebben, wat wijst op kwetsbaarheid.
DevOps-statistieken, zoals deployment frequency en lead time, kunnen aangeven wanneer de productiviteit vertraagt door technische obstakels.
Belangrijk: houd deze metingen bij in de tijd. Zo zie je of je inspanningen effect hebben of dat de schuld zich blijft opstapelen.
Bij een van onze klanten met een snelgroeiend platform liep de front-end telkens vast. Kleine wijzigingen zorgden steeds opnieuw voor regressies, omdat er nauwelijks geautomatiseerd werd getest. We introduceerden test coverage tracking en CI-pipelines. Binnen enkele weken had het team inzicht in de risicovolle gebieden, daalde het aantal bugs en werd de time-to-release met 30% verkort.
Technische schuld vroegtijdig aanpakken is niet alleen goed voor de techniek, het is ook gewoon slim ondernemen.
Technical debt is niet alleen een technisch probleem, het is ook een operationeel en financieel risico. Wat in het begin onschuldig lijkt, groeit vaak uit tot een rem op de hele organisatie. Het vertraagt releases, maakt onderhoud duurder, en zet druk op het team.
Een van de eerste zichtbare gevolgen van technical debt is tragere oplevering. Als code lastig te begrijpen of aan te passen is, kost zelfs een kleine wijziging ineens veel tijd. Deadlines worden uitgesteld, productteams verliezen tempo, en nieuwe features halen hun moment niet.
In snelle markten betekent vertraging vaak gemiste kansen. Of het nu gaat om een concurrent die je inhaalt of een klantbehoefte die je mist, technical debt beperkt je wendbaarheid.
Technical debt maakt aanpassingen duurder. In plaats van verder te bouwen op een stabiele basis, ben je voortdurend aan het bijwerken en repareren. Dat leidt tot:
Meer tijd voor bugfixes
Onverwachte regressies
Dure herbouw of rework
En dat is pas het begin. Naarmate de complexiteit toeneemt, kost het steeds meer tijd om te begrijpen wat een stuk code doet voordat iemand eraan durft te komen. Op den duur ontstaan er delen van de code die niemand meer wil aanraken.
Werken in een rommelige codebase is frustrerend. Developers willen bouwen, niet voortdurend brandjes blussen. Hoge levels van technical debt zorgen voor minder werkplezier, demotivatie en uiteindelijk verloop, vooral onder je beste mensen.
En die impact is groter dan je denkt. Nieuwe developers hebben tijd nodig om ingewerkt te raken, en als kennis verloren gaat en documentatie ontbreekt, groeit de schuld alleen maar verder.
Technische schuld voorkomen betekent niet dat je alles moet vertragen of dat je code perfect moet zijn. Het draait om bewust bouwen, ervoor zorgen dat je team vanaf het begin de juiste structuur, gewoontes en mindset heeft. Met een aantal simpele maar effectieve richtlijnen kun je dure herbouwmomenten later voorkomen.
Technische schuld ontstaat vaak wanneer ontwikkelaars bouwen zonder duidelijk doel, of wanneer de doelen telkens veranderen. Als de businesskant van het verhaal niet goed is afgestemd met de technische aanpak, worden er vaker snelle oplossingen gekozen die later voor problemen zorgen.
Zorg daarom voor een gedeeld begrip tussen business en development. Stel vóórdat je begint met bouwen vragen als:
Welk probleem lossen we op?
Hoe ziet succes eruit?
Wat is essentieel en wat is optioneel?
Met een duidelijke richting voorkom je onnodige haast en vermijd je wegwerpcode.
Geen enkel systeem blijft hetzelfde. Een goede architectuur houdt daar rekening mee. In plaats van alles aan elkaar te knopen, werk je met losse onderdelen die onafhankelijk kunnen veranderen.
Denk aan technieken zoals domain-driven design (DDD), het scheiden van services en heldere API-afspraken. Hiermee wordt je software beter schaalbaar en makkelijker aan te passen, zonder dat je alles opnieuw moet bouwen.
Schone code is niet alleen netjes, it zorgt voor duidelijkheid, herbruikbaarheid en snelheid op de lange termijn. Wanneer code makkelijk te begrijpen is, wordt het ook makkelijker om het te onderhouden, te testen en uit te breiden.
Stimuleer je team om:
Functies te schrijven die zichzelf uitleggen
Herhaling te vermijden
Kleine, duidelijke verantwoordelijkheden te hanteren
En maak altijd ruimte voor testen. Code die goed te testen is, is vaak ook beter ontworpen.
Handmatig controleren is foutgevoelig en schaalt slecht. Met een goede CI/CD-pipeline, automatische tests en codekwaliteit-checks voorkom je problemen voordat ze live gaan. Zo houd je de kwaliteit hoog zonder extra druk op het team.
Tools zoals GitHub Actions, GitLab CI of Jenkins zijn prima voor automatisering. En met SonarQube of ESLint houd je je code consistent en overzichtelijk.
Als technische schuld eenmaal in je systeem zit, is het niet realistisch (of verstandig) om alles in één keer op te lossen. De betere aanpak is om het stap voor stap af te bouwen, terwijl de ontwikkeling gewoon doorgaat. Het draait allemaal om balans.
Niet elke vorm van technische schuld is even urgent. Sommige zaken zijn onschuldig, terwijl andere onderdelen de snelheid van je team flink afremmen. Breng eerst in kaart welke stukken code de meeste pijn veroorzaken, zoals plekken waar bugs blijven terugkomen of nieuwe features moeilijk in te passen zijn.
Gebruik een simpele impact-inspanning-matrix om te bepalen waar je het beste kunt beginnen. Focus op de onderdelen waar je met relatief weinig werk veel winst boekt.
Refactoren (het verbeteren van bestaande code zonder functionaliteit te veranderen) moet geen eenmalig project zijn, maar een vast onderdeel van je workflow. Moedig je team aan om stelselmatig op te schonen:
Verbeter kleine stukjes code zodra je ermee werkt
Hanteer de regel: laat de code schoner achter dan je ‘m vond
Reserveer in elke sprint tijd voor technische verbeteringen
Zo blijft de codebase gezond, zonder dat je grote risico’s neemt of alles moet herschrijven.
Als je geen ruimte maakt voor het aanpakken van technische schuld, gebeurt het simpelweg niet.
Neem technische verbeterpunten op in de roadmap en behandel ze net zo serieus als functionele features. Zelfs als je maar 10–15% van de sprinttijd reserveert voor codekwaliteit, merk je na verloop van tijd al verschil: snellere releases, minder bugs en een tevredener team.
Productteams zijn hier soms huiverig voor, maar de voordelen spreken voor zich.
Niet elk team heeft de capaciteit – of de expertise – om technische schuld zelf op te lossen. In sommige gevallen is het juist efficiënter om externe hulp in te schakelen. Maar dat is geen standaardoplossing die altijd werkt. De context bepaalt of het zinvol is.
Het kan slim zijn om technische schuld uit te besteden wanneer:
Je interne team overbelast is en technische schuld de voortgang belemmert.
Het project te snel gegroeid is, waardoor de architectuur achterloopt.
Je grote uitbreidingen of schaalvergroting plant, maar de huidige codebase dat niet aankan.
Je bepaalde expertise mist, zoals architectuur-audits, legacy-system refactoring of testautomatisering.
Externe specialisten kijken met een frisse blik en herkennen patronen die intern vaak over het hoofd worden gezien. Ze brengen ervaring mee uit andere trajecten, waardoor ze sneller tot de kern komen.
Niet elke partij is geschikt voor het oplossen van technische schuld. Let op de volgende punten:
Kennis van jouw domein, niet alleen van codekwaliteit.
Interesse in je businessdoelen, niet alleen de technische kant.
Een duidelijke aanpak, met audits, prioritering en heldere communicatie.
Bereidheid om samen te werken met je team, zodat kennis gedeeld wordt en er geen afhankelijkheid ontstaat.
Bij Tuple werken we bijvoorbeeld vaak embedded in het team van de klant. Zo lossen we technische schuld op én zorgen we dat je eigen developers sterker worden in het voorkomen ervan.
Technische schuld vermijden is geen eenmalige actie, maar een manier van werken. Zelfs de meest nette codebase zal na verloop van tijd wat schuld opbouwen. Het doel is niet om álle technische schuld te vermijden, maar om deze zichtbaar, beheersbaar en onder controle te houden. Deze gewoontes helpen daarbij.
Wat je niet meet, kun je ook niet managen. Maak technische schuld onderdeel van je reguliere rapportages, net zoals prestaties, uptime of releasefrequentie.
Denk aan het bijhouden van:
Complexiteit in delen van de code
Ontwikkeling van testdekking
Tijd besteed aan bugs vs. nieuwe features
Aantal openstaande technische verbeterpunten
Als technische schuld onderdeel wordt van de dagelijkse gesprekken, is het makkelijker om er tijd en budget voor vrij te maken.
De juiste cultuur maakt een groot verschil. Wanneer developers zich verantwoordelijk voelen voor de langetermijngezondheid van de software, en niet alleen voor snelheid, schrijven ze automatisch betere code.
Zo kun je dat stimuleren:
Geef erkenning aan duidelijke, goed geschreven pull requests
Organiseer korte code- of architectuurreviews
Moedig pair programming en kennisdeling aan
Zorg dat er ruimte is voor refactoring zonder tegenwerking
Het zijn vaak de kleine gewoontes die op lange termijn het grootste effect hebben. Teams die waarde hechten aan onderhoudbaarheid bouwen vanzelf minder technische schuld op.
Technische schuld is geen probleem dat je kunt negeren tot het beter uitkomt. Tegen die tijd kost het je al tijd, geld en flexibiliteit. De beste manier om ermee om te gaan, is om het vanaf het begin serieus te nemen. De op één na beste? Nu meteen.
Of je nu aan een nieuw softwareproject begint of een bestaande applicatie beheert, zorg dat technische schuld bespreekbaar wordt. Neem het op in je roadmap. Geef je team de ruimte, tools en support om ermee aan de slag te gaan. En schakel waar nodig externe expertise in om orde op zaken te stellen en een schaalbare basis te bouwen.
Bij Tuple helpen we teams om technische schuld inzichtelijk te maken en structureel op te lossen, zonder de ontwikkeling stil te leggen. Of je nu behoefte hebt aan een code-audit, een architectuurreview of extra capaciteit, onze engineers staan klaar om mee te denken.
Plan vrijblijvend een kennismaking in en ontdek hoe wij jouw software kunnen helpen sneller en duurzamer te groeien.
Technische schuld ontstaat door snelle oplossingen of concessies tijdens ontwikkeling die later zorgen voor meer onderhoud of verminderde flexibiliteit. Het is vaak het gevolg van tijdsdruk of gebrek aan structuur.
Let op signalen zoals vertragingen, terugkerende bugs of lange inwerktijd voor nieuwe developers. Tools die codecomplexiteit, testdekking en deployment metrics meten, helpen bij het opsporen van verborgen schuld.
Maak van kleine refactors een vast onderdeel van elke sprint. Focus op delen die impact hebben op huidige of geplande functionaliteiten en reserveer structureel tijd voor technische verbetering.
Dat kan zeker zinvol zijn, vooral als je team overbelast is of specifieke expertise mist. Een externe partij kan snel waarde leveren en tegelijk helpen om gezondere werkwijzen te implementeren.
Zeker. Automatische tests, code-analyse en CI/CD-pijplijnen zorgen voor consistente kwaliteit en vangen problemen vroeg op, nog vóór ze technische schuld worden.
Als Marketing & Sales Executive bij Tuple maak ik gebruik van mijn expertise op het gebied van digitale marketing terwijl ik voortdurend streef naar persoonlijke en professionele groei. Mijn sterke interesse in IT motiveert me om op de hoogte te blijven van de nieuwste technologische ontwikkelingen.
Plan een gratis consult met ons. We helpen je om je codebase te analyseren, op te schonen en weer wendbaar te maken.
Neem contact met ons op
