Endpoint detection and response (EDR) is een beveiligingstechnologie die continu eindpunten zoals laptops, desktops en servers bewaakt op verdachte activiteiten en dreigingen. Het doel van EDR is om aanvallen snel te detecteren, direct te analyseren en vervolgens effectief te reageren – vaak automatisch.
Waar traditionele antivirusoplossingen alleen bekende malware proberen te blokkeren, gaat EDR een stap verder. EDR-systemen verzamelen voortdurend gegevens over wat er gebeurt op een eindpunt. Denk aan processen, netwerkverbindingen, bestandswijzigingen en gebruikersgedrag. Zodra afwijkingen worden gedetecteerd, kan het systeem direct een waarschuwing geven of actie ondernemen, zoals het isoleren van een apparaat.
EDR is daarmee een cruciaal onderdeel geworden van moderne cybersecurity. In een tijd waarin cyberaanvallen steeds geavanceerder worden en zich slim verbergen in systemen, biedt EDR een manier om snel in te grijpen en schade te beperken. Het speelt niet alleen een rol bij de detectie van aanvallen, maar helpt ook bij het onderzoeken van incidenten achteraf.
EDR staat voor endpoint detection and response, en verwijst naar een reeks beveiligingstools die zijn ontworpen om activiteiten op eindpunten zoals laptops, servers en werkstations te monitoren, analyseren en waar nodig te blokkeren of te herstellen.
Het systeem werkt continu op de achtergrond en registreert gedrag dat mogelijk verdacht is. Denk bijvoorbeeld aan ongebruikelijke netwerkverzoeken, het starten van onbekende processen of pogingen om toegang te krijgen tot gevoelige bestanden. Als er afwijkingen worden geconstateerd, grijpt het EDR-systeem in of stuurt een waarschuwing naar het IT-team.
Wat EDR onderscheidt van traditionele beveiliging, is de focus op detectie én respons. In plaats van alleen bekende dreigingen te blokkeren, kijkt EDR naar gedragspatronen en grijpt het in bij afwijkingen, ook als die nog niet in een bekende malwaredatabase voorkomen. Zo blijft je organisatie beschermd tegen zowel bekende als nieuwe, geavanceerde aanvallen.
EDR maakt het mogelijk om snel, gericht en datagedreven te reageren op incidenten op eindpunten. Dit maakt het een krachtig hulpmiddel binnen een moderne beveiligingsstrategie.
EDR werkt door voortdurend data te verzamelen van eindpunten en deze te analyseren op tekenen van kwaadaardig of afwijkend gedrag. Het combineert monitoring, detectie, analyse en respons in één systeem. Hieronder leggen we stap voor stap uit hoe dat in de praktijk werkt.
Een EDR-agent wordt geïnstalleerd op elk eindpunt dat je wilt beschermen. Deze software draait op de achtergrond en verzamelt gegevens zoals:
Systeemprocessen
Bestandswijzigingen
Inlogpogingen
Netwerkactiviteit
Toegang tot applicaties
Deze informatie wordt lokaal opgeslagen of doorgestuurd naar een centrale omgeving voor verdere analyse.
Zodra de gegevens zijn verzameld, analyseert het EDR-systeem het gedrag van gebruikers en processen. Hiervoor wordt vaak gebruikgemaakt van:
Regelgebaseerde detectie (bijvoorbeeld op bekende aanvalspatronen)
Machine learning en gedragsanalyse om afwijkingen te signaleren
Threat intelligence feeds voor actuele dreigingsinformatie
Op basis van deze analyses kan het systeem vaststellen of er sprake is van een risico.
Als verdachte activiteiten worden gedetecteerd, genereert het systeem automatisch een waarschuwing. Deze notificaties bevatten vaak gedetailleerde informatie over wat er is waargenomen, zoals:
Het betrokken eindpunt
Het proces dat de waarschuwing heeft veroorzaakt
Tijdstippen en betrokken gebruikers
Zo kan een securityteam snel actie ondernemen.
Een krachtig kenmerk van EDR is de mogelijkheid tot directe actie. Afhankelijk van de configuratie kan het systeem:
Een verdacht proces beëindigen
Een apparaat isoleren van het netwerk
Back-ups terugzetten
Scripts uitvoeren om verdere schade te beperken
Veel van deze acties kunnen automatisch worden uitgevoerd, waardoor de reactietijd sterk wordt verkort.
EDR-oplossingen werken vaak samen met Security Information and Event Management (SIEM)-systemen. Hierdoor kunnen meldingen en loggegevens uit EDR worden gekoppeld aan andere beveiligingsdata in de organisatie. Ook integratie met tools voor identity & access management, firewalls en XDR-oplossingen komt vaak voor.
Cyberdreigingen zijn vandaag de dag complexer dan ooit. Organisaties krijgen te maken met ransomware, zero-day aanvallen, phishing, en geavanceerde persistent threats (APT’s) die zich maandenlang onopgemerkt kunnen nestelen in netwerken. In dit dreigingslandschap is een reactieve aanpak niet genoeg, en dat is precies waar EDR het verschil maakt.
Met EDR beschik je over realtime zicht op wat er gebeurt op je eindpunten. Hierdoor kun je sneller reageren dan met traditionele tools. Elke seconde telt bij een incident, en EDR helpt om escalatie of dataverlies te voorkomen.
Veel aanvallen maken gebruik van technieken die niet in handtekeningen of antivirusdatabases voorkomen. EDR kijkt niet alleen naar bekende bedreigingen, maar analyseert gedrag om ook onbekende of polymorfe aanvallen te herkennen. Zo blijf je ook beschermd tegen nieuwe aanvalsvormen.
Na een incident biedt EDR waardevolle informatie over hoe de aanval is begonnen, welke systemen zijn getroffen en wat de impact was. Dit maakt het eenvoudiger om:
Inzichten op te doen voor toekomstige preventie
Verantwoordelijkheden toe te wijzen
Te voldoen aan rapportageverplichtingen (bijv. AVG of NIS2)
EDR vervangt geen firewalls of antivirus, maar vult deze aan. Het vormt een extra laag in je zero-trust of layered security-architectuur, waarbij het specifiek gericht is op detectie en respons op de eindpunten zelf.
Kortom: EDR maakt organisaties weerbaarder tegen zowel gerichte aanvallen als massale malwarecampagnes, en is daarmee onmisbaar geworden in een moderne cybersecuritystrategie.
Hoewel EDR vaak in één adem wordt genoemd met antivirus en XDR, zijn het drie verschillende soorten beveiligingsoplossingen. Hieronder leggen we de verschillen uit.
Traditionele antivirussoftware is vooral gericht op het herkennen en blokkeren van bekende bedreigingen aan de hand van handtekeningen. Het werkt goed tegen standaard malware, maar schiet tekort bij geavanceerde of onbekende aanvallen.
EDR gaat verder dan alleen detectie. Het biedt:
Realtime monitoring van systeemgedrag
Inzicht in de herkomst en verspreiding van dreigingen
Mogelijkheid tot automatische respons en isolatie
Ondersteuning bij forensisch onderzoek na een incident
Antivirus probeert dreigingen te voorkomen, terwijl EDR ook detecteert en reageert wanneer een aanval al gaande is.
XDR staat voor Extended Detection and Response. Dit is een uitbreiding op EDR die niet alleen eindpunten monitort, maar ook netwerken, e-mail, cloudomgevingen en andere systemen. XDR integreert signalen van meerdere beveiligingslagen om bredere dreigingen te herkennen.
Belangrijke verschillen:
Kenmerk | EDR | XDR |
Focus | Eindpunten | Eindpunten + netwerken, cloud, etc. |
Dekking | Beperkt tot apparaten | Brede zichtbaarheid in hele omgeving |
Integratie | Vaak met SIEM | Alles-in-één platform |
Complexiteit | Minder complex | Meer configuratie en beheer nodig |
XDR is vooral interessant voor grotere organisaties met veel verschillende beveiligingstools. Voor kleinere omgevingen biedt EDR vaak al voldoende bescherming.
Niet elke EDR-oplossing is hetzelfde. De kracht van een goed systeem zit in de functies die het biedt. Hieronder lichten we de belangrijkste onderdelen toe die je mag verwachten van een effectieve EDR-tool.
Een goede EDR-oplossing biedt real-time inzicht in alle eindpunten binnen je organisatie. Denk aan laptops, servers, virtuele machines en mobiele apparaten. Je ziet precies welke processen draaien, welke bestanden worden geopend en welk netwerkverkeer er plaatsvindt. Dit voorkomt blinde vlekken.
EDR-systemen combineren een eigen gedragsanalyse met externe threat intelligence. Door afwijkend gedrag te koppelen aan bekende aanvalspatronen, detecteren ze ook bedreigingen die (nog) niet als malware zijn geclassificeerd. Zo wordt proactieve detectie mogelijk.
Naast automatische detectie kunnen beveiligingsteams handmatig zoeken naar verdacht gedrag. EDR maakt dit mogelijk met krachtige zoekfuncties, dashboards en historische gegevens. Dit is vooral waardevol voor organisaties met een eigen SOC of IT-beveiligingsteam.
EDR detecteert incidenten zodra ze plaatsvinden. Vervolgens kan het systeem automatisch:
Processen beëindigen
Apparaten isoleren van het netwerk
Gebruikers tijdelijk blokkeren
Scripts uitvoeren voor herstel
Dit beperkt de impact en verkort de responstijd aanzienlijk.
Moderne EDR-oplossingen draaien vaak in de cloud. Hierdoor kun je sneller opschalen, updates automatisch ontvangen en overal toegang krijgen tot je beveiligingsdata. Ook wordt samenwerking tussen teams op verschillende locaties eenvoudiger.
Deze functies zorgen ervoor dat EDR een actieve rol speelt in zowel de detectie als de afhandeling van cyberdreigingen.
Niet elke EDR-tool past bij elke organisatie. De juiste keuze hangt af van je IT-omgeving, teamcapaciteit en specifieke beveiligingsbehoeften. Hieronder bespreken we de belangrijkste aandachtspunten.
Een EDR-oplossing moet overzichtelijk zijn in gebruik. Kijk of de interface logisch is opgebouwd, of je waarschuwingen makkelijk kunt interpreteren en of er dashboards zijn voor snelle inzichten. Als het systeem te complex is, wordt het in de praktijk vaak minder goed benut.
Controleer of de EDR-tool goed integreert met je huidige infrastructuur. Denk aan:
Netwerktools
SIEM-oplossingen
Cloudplatforms zoals Microsoft 365 of Google Workspace
Naadloze integratie voorkomt conflicten en maakt implementatie eenvoudiger.
Goede rapportagemogelijkheden zijn essentieel. Je wilt snel kunnen zien:
Welke dreigingen zijn geblokkeerd
Hoe incidenten zijn afgehandeld
Welke systemen het vaakst doelwit zijn
Ook helpt dit bij audits en naleving van regelgeving zoals AVG of NIS2.
Cyberdreigingen ontwikkelen zich snel. Kies een leverancier die:
Regelmatig updates en patches uitbrengt
Realtime threat intelligence levert
Klantenservice en technische ondersteuning biedt
Zonder goede ondersteuning loop je het risico dat je EDR-oplossing snel verouderd is.
Een weloverwogen keuze verhoogt niet alleen je digitale weerbaarheid, maar voorkomt ook frustratie en onnodige kosten op de lange termijn.
EDR is een krachtig middel, maar het is geen alles-in-één oplossing. Het werkt het beste als onderdeel van een bredere, gelaagde beveiligingsstrategie waarin meerdere oplossingen samenwerken om je organisatie te beschermen tegen moderne dreigingen.
EDR richt zich op detectie en respons op eindpunten, maar aanvallen vinden vaak op meerdere fronten tegelijk plaats. Denk aan phishing via e-mail, misbruik van zwakke netwerken of lekken in cloudtoepassingen. Daarom is het verstandig om EDR te combineren met andere lagen zoals:
Firewalls en netwerksegmentatie
E-mailbeveiliging
Patchmanagement
Identity & access management
SIEM- en SOAR-systemen
Door lagen te stapelen, voorkom je dat één zwakke plek je hele beveiliging ondermijnt.
EDR sluit naadloos aan bij het zero trust-principe: “never trust, always verify.” Eindpunten worden continu gecontroleerd op afwijkend gedrag, en verdachte activiteiten leiden automatisch tot actie. Dit helpt om interne dreigingen of aanvallen die langs andere verdedigingsmechanismen zijn geglipt, toch op te merken.
EDR geeft je continu inzicht in de status van je eindpunten. Door dit inzicht te combineren met andere beveiligingstools ontstaat een compleet beeld van je beveiligingspositie. Dat maakt het eenvoudiger om beslissingen te nemen, risico’s te evalueren en beleid aan te passen.
EDR is geen vervanging voor andere tools, maar een onmisbare schakel binnen een volwassen cybersecuritystrategie.
Endpoint detection and response (EDR) is een essentieel onderdeel van moderne cybersecurity. Waar traditionele oplossingen vooral gericht zijn op preventie, zorgt EDR voor actieve detectie en directe respons bij verdachte activiteiten op eindpunten zoals laptops en servers.
We hebben besproken hoe EDR werkt door data te verzamelen, gedrag te analyseren en automatisch te reageren op dreigingen. Ook is duidelijk geworden waarom EDR steeds belangrijker wordt: cyberaanvallen zijn geavanceerder, sneller en beter verborgen dan ooit.
De belangrijkste punten op een rij:
EDR biedt realtime zicht op eindpunten en detecteert afwijkend gedrag
Het vult traditionele antivirus en firewalls aan en versterkt je totale beveiliging
Belangrijke functies zijn onder meer gedragsanalyse, automatisering en integratie met andere tools
Een goede EDR-oplossing is schaalbaar, gebruiksvriendelijk en past binnen je bestaande infrastructuur
EDR komt het beste tot zijn recht als onderdeel van een bredere, gelaagde beveiligingsstrategie
Kortom: met EDR bescherm je niet alleen je systemen, maar versterk je ook je vermogen om snel en adequaat te reageren op aanvallen.
Een EDR-oplossing bewaakt eindpunten zoals laptops en servers, detecteert afwijkend gedrag en reageert automatisch op mogelijke dreigingen zoals malware of ongebruikelijke processen.
Ja, EDR gaat verder dan traditionele antivirussoftware. Het detecteert niet alleen bekende malware, maar analyseert ook gedrag en reageert direct op verdachte activiteiten.
EDR focust op eindpunten, terwijl XDR meerdere beveiligingslagen integreert, zoals e-mail, netwerk en cloud, voor een breder zicht op dreigingen.
Is EDR geschikt voor kleine bedrijven?
Ja, veel EDR-oplossingen integreren met SIEM-, SOAR- en identity managementsystemen. Zo vormt het een onderdeel van een bredere beveiligingsaanpak.
